یک چیپ گرافیک خراب می‌تواند روی یکی از کانال‌های خود تصویر داشته باشد و روی کانال دیگر تصویر نداشته باشد. به عنوان مثال شما روی نمایشگر لپ‌تاپ تصویر ندارید در صورتیکه با اتصال مانیتور خارجی می‌توانید تصویر دریافت کنید.
دقت داشته باشید، سلامت تصویر روی یک کانال، دلیل بر سلامت چیپ نیست. ولی تصویر مخدوش و خراب روی یک کانال قطعا دلیل بر خرابی چیپ است.
خرابی چیپ گرافیک، قطعا منجر به مشاهده ایراداتی در تصویر یا حتی دریافت نکردن تصویر لپ‌تاپ می‌شود. لازم به ذکر است، هر ایراد تصویری، الزاما مربوط به خرابی چیپ گرافیک نیست و می‌تواند دلایل دیگری داشته باشد.
برندهای NVIDIA, Intel, AMD از معروف‌ترین چیپ‌های گرافیکی هستند که به وفور در مادربردهای لپ‌تاپ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هفت نشانه خرابی چیپ گرافیک لپ تاپ
در صورتیکه لپ‌تاپ شما شرایطی شبیه موارد زیر داشته باشد، احتمال بالای خرابی چیپ گرافیک لپ‌تاپ شما وجود دارد:
- دستگاه روشن می‌شود، ولی تصویری روی صفحه نمایش نداریم.
- دستگاه روشن می‌شود، ولی تصویر مخدوش و بهم ریخته داریم. در این شرایط ممکن است:
- تصویر شطرنجی شود.
- رنگ‌ها در هم ریخته باشد.
- خطوط رنگی روی صفحه نمایش داشته باشیم.
- تصویر بصورت مات و خاکستری رنگ همراه با لکه داشته باشد.
- دستگاه روشن می‌شود و بعد از نمایش لوگوی ویندوز تصویر سیاه می‌شود.
- دستگاه روشن می‌شود و بعد از کمی کار کردن تصویر کند، بی‌کیفیت، رنگ‌ها بهم ریخته یا تصویر فریز می‌شود. (اغلب این موارد با سرویس سیستم خنک کننده برطرف می‌شود).
- دستگاه روشن می‌شود، ولی تصویر آبی رنگ است.
- دستگاه روشن می‌شود و در صورتی که درایور گرافیک لپ‌تاپ نصب باشد، حتما در ویندوز Bluescreen مشاهده شده و دستگاه ریست می‌شود.
- یک نشانه سخت افزاری هم هست، برای کسانی که به دست به آچار بودن علاقه‌مند هستند. اگر دقت کنید روی چیپ گرافیک تعدادی خازن SMD وجود دارد. می‌توانید یک اهم متر را روی حالت تست بوق (بازر) قرار دهیم. یک پراب روی بدنه و یک پراب را به دو طرف خازن اتصال می‌دهیم. ممکن است در هر دو طرف بوق بشنوید و عددی کمتر از ۰.۰۰۷ مشاهده کنید. اگر تعداد این جور خازن‌ها به چند عدد رسید (بالاتر از دو عدد) در این صورت چیپ باید تعویض شود.
شش علت خرابی چیپ گرافیک لپ تاپ
رایج‌ترین دلیل خرابی چیپ گرافیک لپ‌تاپ، استفاده سنگین از دستگاه در مدت طولانی است. بعنوان مثال می‌توان از نرمافزارهای گرافیکی سنگین مانند بازی‌ها، رندر گرفتن در نرمافزارهای طراحی، یا تماشای فیلم‌های سینمائی نام برد.
در این شرایط، چیپ گرافیک حرارت بالایی تولید می‌کند و ساعت‌ها در دمایی بالاتر از حد معمول قرار می‌گیرد.
حالا تصور کنید که سیستم خنک کننده لپ‌تاپ شما نیز وظیفه خنک کردن دمای چیپ را به درستی انجام ندهد. سیستم خنک‌کننده ممکن است به دلیل ایراد فنی و یا عدم سرویس به موقع نتواند دمای چیپ را کنترل کند.
در این شرایط یک لایه اکسید در آلیاژ پایه‌های چیپ تشکیل شده و مانع ارتباط چیپ با مادربرد می‌شود.
در واقع اینجا چیپ گرافیک سالم است ولی به دلیل اکسید شدن پایه‌های آن، امکان ارتباط با مادربرد را ندارد. البته در غیر از این حالت، امکان سوختن چیپ گرافیک نیز می‌تواند دلیل خرابی لپ‌تاپ شما باشد.
بطور کلی علل خرابی چیپ گرافیک لپ‌تاپ به شرح زیر هستند:
- ایراد یا خرابی سیستم خنک کننده لپ‌تاپ و در نتیجه داغ کردن بیش از حد دستگاه.
- مداومت در اجرای نرمافزارهای سنگین گرافیکی بر روی لپ‌تاپ. بطور مثال منظور از برنامه های سنگین، اجرای بازی‌های با گرافیک بالا است. علاوه بر آن می‌توان تماشای فیلم‌های طولانی مدت یا اجرای برنامه‌هایی که شبیه‌سازی‌های سه بعدی انجام می‌دهند را نیز برشمرد.
- اتصالی کردن کابل فلت صفحه نمایش یا هر نمایشگری که به لپ‌تاپ متصل بوده است.
- نوسان‌های مربوط به منبع تغذیه (برق)
- آب خوردگی و نفوذ مایعات به لپ‌تاپ
- اتمام طول عمر مفید لپ تاپ یا فرسودگی آن
سه راه حل برای تعمیر چیپ گرافیک
شش نکته برای پیشگیری از خرابی چیپ گرافیک لپ تاپ
تعویض چیپ گرافیک لپ‌تاپ، قطعا برای کاربر هزینه در پی دارد. علاوه بر آن، تعویض چیپ مادربرد برای لپ‌تاپ امتیاز منفی محسوب شده و از ارزش دستگاه کاسته خواهد شد. از این رو بسیار منطقی‌تر است که با رعایت نکات ساده از بروز خرابی و مشکلات متعاقب آن جلوگیری نمایید.
به منظور پیشگیری از خرابی چیپ گرافیک لپ‌تاپ، مهم‌ترین کار توجه به پائین نگه داشتن سطح دمای دستگاه است.
بدین منظور توصیه می‌شود از لپ‌تاپ روی سطوحی صاف مثل سطوح چوبی، فلزی یا شیشه‌ای مثل میز کار استفاده کنید. از استفاده از سطوح پرز دار مثل فرش، پتو یا پارچه اجتناب نمائید.
برای آشنائی با نرم افزارهای مانیتورینگ دما، مقاله — را مطالعه کنید.
سرویس سیستم خنک کننده بصورت دوره‌ای اقدام بسیار لازم و مهم در پیشگیری از خرابی چیپ گرافیک لپ تاپ است. سرویس‌های دوره‌ای سیستم خنک کننده می‌تواند هر دو سال یک بار انجام شود. استفاده از کول‌پد در زیر لپ‌تاپ می‌تواند کمک شایان توجهی در گردش هوا در سیستم خنک کننده لپ‌تاپ انجام دهد.
توجه کنید که کول‌پد نمی‌تواند جایگزین سیستم خنک کننده لپ‌تاپ باشد. در درجه اول سلامت و صحت عملکرد سیستم خنک کننده لپ‌تاپ شرط اولیه برای استفاده از کول پد است.